Pierwszy polski ośrodek terapii protonowej (hadronowej) rozpocznie działalność pod koniec 2015 roku w Bronowicach pod Krakowem we współpracy z Instytutem Onkologii w Warszawie, zanim jednakże zostanie uruchomiony pacjenci z Polski mogą korzystać z tego świadczenia poza granicami kraju.
Protonoterapia (terapia protonowa) dostępna jest aktualnie w kilkunastu ośrodkach w Europie. Od roku 1954 do grudnia 2013 ponad 120 000 pacjentów na całym świecie skorzystało z leczenia radioterapią protonową. Najbliższy ośrodek terapii protonowej znajduje się m.in. w Pradze – Proton Therapy Center, którego jestem autoryzowanym przedstawicielem na terenie RP.
Radioterapia protonowa ma obecnie powszechne zastosowanie w leczeniu guzów mózgu, rdzenia kręgowego, gałki ocznej, nowotworów u dzieci, chłoniaków, mięsaków kości i tkanek miękkich, nowotworów urologicznych szczególnie gruczołu krokowego, pęcherza moczowego, nowotworów płuc, itp.
Procedura ta jest stosowana szczególnie u pacjentów, u których konwencjonalna radioterapia fotonowa nie może być realizowana ze względu zbyt głębokie położenie nowotworu w organizmie, lub bliskie położenie organów krytycznych. Podstawowa przewaga protonów w zastosowaniach radioterapeutycznych nad promieniowaniem konwencjonalnym (fotonowym i elektronowym) wynika z faktu, że maksimum dawki (pik Bragg’a) występuje dla protonów na pewnej głębokości, zależnej od energii wiązki, a nie na skórze pacjenta. Ma to olbrzymie znaczenie w przypadku leczenia guzów położonych głęboko (np. guzy wewnątrzczaszkowe). Korzystny w rozkładzie dawki dla protonów jest też fakt, że dawka za maksimum bardzo szybko spada do zera. Wysoki gradient dawki pozwala podać promieniowanie tylko do obszarów nowotworowych, z uniknięciem nadmiernego napromienienia tkanek otaczających (w tym często narządów krytycznych dla zdrowia i życia pacjenta). Zalety promieniowania protonowego pozwalają obniżyć prawdopodobieństwo powikłań po napromienianiu, bądź też przy zachowaniu niskiego stopnia powikłań podwyższyć dawkę w obrębie guza i dzięki temu zwiększyć prawdopodobieństwo jego zniszczenia.
Po lewej: terapia protonowa, po prawej: radioterapia konwencjonalna
Terapia hadronowa (protonowa) nie jest obecnie w naszym kraju świadczeniem gwarantowanym ani wycenionym – poza terapią czerniaka gałki ocznej stosowaną w ww. ośrodku w Bronowicach. Koszt takiej terapii może się sięgać rzędu 20.000-60.000 euro. Niewielu pacjentów ma świadomość, że może ubiegać się o zgodę na sfinansowanie leczenia poza granicami kraju w zakresie terapii protonowej przez NFZ zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie wydawania zgody na uzyskanie świadczeń opieki zdrowotnej poza granicami kraju oraz pokrycie kosztów transportu. Wniosek o przeprowadzenie leczenia lub badań diagnostycznych poza granicami kraju oraz pokrycie kosztów transportu do miejsca udzielenia świadczenia należy złożyć wprost do Prezesa NFZ. (załącznik nr 2 Rozporządzenia). Transport musi być uzasadniony klinicznie, nie tylko z przyczyn ekonomicznych.
Wniosek wypełnia wnioskodawca lub inna osoba określona w art 42 j Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 Nr 164 poz 1027 z poźn. zm.), a także specjalista radioterapii onkologicznej o tytule dr hab lub profesora – lekarz ubezpieczenia zdrowotnego tj. posiadający kontrakt z NFZ lub zatrudniony w placówce (podmiocie leczniczym) posiadającej kontrakt z NFZ. Należy pamiętać aby wszystkie pola wniosku były poprawnie wypełnione – aby wniosek nie był odrzucony z przyczyn formalnych. Istotne jest wskazanie zagranicznego podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych – osoby do kontaktu – adresu mailowego, nr telefonu kontaktowego – to należy do lekarza kierującego wypełniającego wniosek w części III. Istotą wniosku jest wskazanie szczegółowego zakresu leczenia – to przesądza często o decyzji Prezesa i opinii konsultantów. Istotne jest również dlaczego we wskazanym miejscu a nie w kraju, lub innej jednostce.Wniosek następnie opiniuje konsultant wojewódzki w dziedzinie radioterapii onkologicznej. A na wniosek Prezesa NFZ również konsultant krajowy w dziedzinie radioterapii onkologicznej. Załączone do wniosku dokumenty medyczne, w języku innym niż polski, wymagają tłumaczenia (nie musi być tłumaczenie przysięgłe).W międzyczasie NFZ kontaktuje się z jednostką leczącą w kwestii kosztów świadczenia (dotyczy szczególnie świadczeń, które w kraju nie są wycenione – a więc terapii protonowej – poza terapią gałki ocznej, już wycenioną przez NFZ na kwotę 53.000 PLN). Uzyskanie zgody jest podstawą do sfinansowania świadczenia przez NFZ. O zgodę będzie można ubiegać się również wtedy, gdy liczba pacjentów przekroczy możliwości przyjęć przyszłego ośrodka w Bronowicach i pojawią się kolejki oczekujących na terapię (wtedy z wnioskiem będzie można występować do Dyrektora Oddziału NFZ).
Pracownia terapii protonowej
Centrum Terapii Protonowej w Pradze
Źródło: dr n med. Marta Bogusz- Czerniewicz – obecnie reprezentuje dwa ośrodki leczenia onkologicznego poza granicami kraju PTC (www.ptc.cz) oraz MCC (centrum medyczne w Kolonii http://www.medical-center-cologne.com) oferujące pacjentom terapię z wykorzystaniem komórek dendrytycznych z hipertermią – terapie niedostępne w naszym kraju. Ponadto jestem ekspertem w dziedzinie zarządzania w jednostkach opieki zdrowotnej szczególnie w onkologii, specjalizuję się w przygotowywaniu analiz potrzeb zdrowotnych, projektach inwestycyjnych w dziedzinie onkologii więcej na http://www.doradztwo-medyczne.pl zakładka o mnie
